ଭାବ
ବିଶେଷ୍ୟ (ସଂସ୍କୃତ)[ସମ୍ପାଦନା]
- ଜନ୍ମ; ଉତ୍ପତ୍ତି
- ସୃଷ୍ଟି
- ଅସ୍ତିତ୍ଵ; ସ୍ଥିତି
- ବିଭୂତି
- ପ୍ରକୃତି; ସ୍ଵଭାବ; ସହଜ ଗୁଣ
- ଚିତ୍ତ
- ମନ
- ଆତ୍ମା
- କ୍ରିୟା
- ଅବସ୍ଥା; ଦଶା
- ଢଙ୍ଗ; ଭଙ୍ଗୀ
- ମାନସିକ ଉଦବେଗ; ଚିନ୍ତା; ଭାବନା
- ବାକ୍ୟାର୍ଥ
- ଫଳ
- ବସ୍ତୁ
- ଉପଦେଶ
- ଅଭିପ୍ରାୟ; ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
- ଚେଷ୍ଟା
- ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ; ମର୍ମ
- ଜଗତ୍
- ଧ୍ୟାନ
- ଆବେଗ; ଆଦେଶ
- ପ୍ରକାର; ରକମ
- ସମ୍ଭାବନା
- ବିଳାସ
- ମନର ଅବସ୍ଥା; ମନୋବିକାର ବିଶେଷ
- କାମ
- ଅନୁରାଗ; ପ୍ରୀତି; ପ୍ରଣୟ
- ମନର ମେଳ; ସଭାବ
- ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟ; ବନ୍ଧୁତା
- ଧାତୁର ଅର୍ଥ
- କାବ୍ୟରେ ରସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା
- ପୂଜ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶେଷତଃ ସୁତ୍ରଧାରଙ୍କ ପ୍ରତି ନଟର ସମ୍ବୋଧନ
- ଭକ୍ତି
- ମୁଖର ଆକୃତି ବା ଚେଷ୍ଟା
- ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନ; ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ
- ବିଚାର
- ବିଦ୍ଵାନ ବ୍ୟକ୍ତି
- ଜନ୍ତୁ
- ଯୋନି
- ଜନ୍ମକାଳୀନ ନକ୍ଷତ୍ର
- କଳ୍ପନା
- ମନରେ ଗୁପ୍ତ ରହିଥିବା ଇଚ୍ଛା
- ଭରସା; ବିଶ୍ଵାସ
- ଭାଉ
- ଗ୍ରହମାନଙ୍କର ଶୟନ, ଉପବେଶନ, ପ୍ରକାଶନ, ଗମନ ଆଦି ୧୨ଟି ଚେଷ୍ଟା, ଯାହାକି ମନୁଷ୍ୟର ଜାତକ ଗଣନା ସମୟରେ ବିଚାର କରାଯାଏ
- ନାୟକ ଆଦିଙ୍କୁ ଦେଖି କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରେ ନାୟିକା ମନରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ୨୮ଟି ସ୍ଵଭାବଜ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରୁ ୩ଟି ଅଙ୍ଗଜ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ
- ସଙ୍ଗୀତର ଅଭିପ୍ରାୟକୁ ଶ୍ରୋତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୀଭୁତ କରାଇବା ପାଇଁ ସଙ୍ଗୀତ ଗାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ଵର, ନେତ୍ର, ମୁଖ, ବା ଅଙ୍ଗାଦିର ବିଭିନ୍ନ ଚାଳନ; ପାରିଯା
- ହାବ; ପ୍ରେମିକା ପ୍ରେମିକାଙ୍କ ମନୋଭାବଜ୍ଞାପକ ଭଙ୍ଗୀ
- ଜନ୍ମ, ସ୍ଥିତି, ବୃଦ୍ଧି ଓ କ୍ଷୀଣତାପ୍ରାପ୍ତ, ପରିଣାମଯୁକ୍ତ ଅବିନଶ୍ଵର ପଦାର୍ଥ
- ବୁଦ୍ଧିର ଯେଉଁ ଗୁଣଦ୍ଵାରା ଜ୍ଞାନ, ଅଜ୍ଞାନ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମର ଧାରଣା ଜନ୍ମେ
- ଦ୍ରବ୍ୟ, ଗୁଣ, କର୍ମ, ସାମାନ୍ୟ, ବିଶେଷ ଓ ସମବାୟ ଏହି ୬ଟି ବିଦ୍ୟମାନ ବସ୍ତୁ
ବିଶେଷ୍ୟ (ଦେଶଜ)[ସମ୍ପାଦନା]
- ଭାବଗ୍ରାହୀ ନାମକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଡାକ ନାମଭାବ
ଓଡ଼ିଆ[ସମ୍ପାଦନା]
ଉଚ୍ଚାରଣ[ସମ୍ପାଦନା]
[ବିପରୀତ—ଅଭାବ]
ସଂସ୍କୃତ - ବିଶେଷ୍ୟ - (ଭୂ. ଧାତୁ=ହେବା+ଭାବ. ଅ)[ସମ୍ପାଦନା]
- ୧. ଜନ୍ମ; ଉତ୍ପତ୍ତି — ୧. Birth.
- ୨. ସୃଷ୍ଟି —୨. Creation.
- ୩. ଅସ୍ତିତ୍ୱ; ସ୍ଥିତି —୩. Existence; being.
- ୪. ବିଭୂତି —୪. Divinity.
- ୫. ପ୍ରକୃତି; ସ୍ୱଭାବ; ସହଜ ଗୁଣ —୫. Attribute; nature; natural disposition.
- ୬. ଚିତ୍ତ —୬. Heart.
- ୭. ମନ — ୭. Mind.
- ୮. ଆତ୍ମା —୮. Soul.
- ୯. କ୍ରିୟା — ୯. Action.
- ୧. ଅବସ୍ଥା; ଦଶା —୧୦. Condition; state.
- ୧୧. ଢଙ୍ଗ; ଭଙ୍ଗୀ — ୧୧. Mode.
- ୧୨. ମାନସିକ ଉଦ୍ୱେଗ; ଚିନ୍ତା; ଭାବନା —୧୨. Thought; anxiety.
- ୧୩. ବାକ୍ୟାର୍ଥ — ୧୩. Meaning of words.
- ୧୪. ଫଳ — ୧୪. Result; consequence.
- ୧୫. (+କର୍ତ୍ତୃ. ଅ) ବସ୍ତୁ —୧୫. Thing.
- ୧୬. ଉପଦେଶ —୧୬. Advice.
- ୧୭. ଅଭିପ୍ରାୟ; ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ —୧୭. Intention; aim.
- ୧୮. ଚେଷ୍ଟା —୧୮. Endeavour.
- ୧୯. ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ; ମର୍ମ —୧୯. Purport; gist.
- ୨. ଜଗତ୍ —୨୦. The creation.
- ୨୧. ଧ୍ୟାନ — ୨୧. Contemplation.
- ୨୨. ଆବେଗ; ଆବେଶ — ୨୨. Sudden change of mind; paroxysm; pathos.
- ୨୩. ପ୍ରକାର; ରକମ —୨୩. Kind.
- ୨୪. ସମ୍ଭାବନା —୨୪. Possibility.
- ୨୫. ବିଳାସ — ୨୫. Sport; pleasure.
- ୨୬. ମନର ଅବସ୍ଥା; ମନୋବିକାର ବିଶେଷ —୨୬. Mental condition; idea; feeling; emotion.
- ୨୭. କାମ — ୨୭. Wish; cupid.
- ୨୮. ଅନୁରାଗ; ପ୍ରୀତି; ପ୍ରଣୟ — ୨୮. Love; attachment.
- ୨୯. ମନର ମେଳ; ସଭାବ —୨୯. Good feeling; mental agreement.
- ୩. ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟ; ବନ୍ଧୁତା —୩୦. Friendship.
- ୩୧. (ବ୍ୟାକରଣ) ଧାତୁର ଅର୍ଥ — ୩୧. (Grammer) The meaning of a verbal root.
- ୩୨. (ଅଳଙ୍କାର) କାବ୍ୟରେ ରସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା —୩୨. (rhetoric) Feeling; sentiment.
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ଯେଉଁଠାରେ ରସର ବିକାଶ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ହୋଇ ନ ପାରି ଅଂଶତଃ ହୋଇଥାଏ ଅଥବା ଯେଉଁଠାରେ ସ଼ଞ୍ଚାରୀ ଭାବର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଲକ୍ଷିତ ହୁଏ କିମ୍ୱା ବିଭାବାଦି ସ୍ପଷ୍ଟ ଲକ୍ଷିତ ନ ହୋଇ କେବଳ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବର ଉଦ୍ୱୋଧ ହୁଏ ସେଠାରେ ତାହା ଭାବରୂପେ ବାଚ୍ୟ ହୁଏ ଏହି ଭାବ ନାନାବିଧ— କୁଳମଣି. ଅଳଙ୍କାର ତରଙ୍ଗିଣୀ]
- ୩୩. (ନାଟ୍ୟୋକ୍ତି) ପୂଜ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶେଷତଃ ପୂତ୍ରଧାରଙ୍କ ପ୍ରତି ନଟର ସମ୍ୱୋଧନ —୩୩. An address of respect in dramatic language.
- ୩୪. ଭକ୍ତି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —
୩୪. Devotion.
(ଉ—ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ତା ଭାବରେ ବିଭୋଗୀ ହେଲେ ଜବରେ ଭଞ୍ଜ. ବୈଦେହୀଶବିଳାସ)
ଅନୁବାଦ[ସମ୍ପାଦନା]
- ୩୫. ମୁଖର ଆକୃତି ବା ଚେଷ୍ଟା (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୩୫. Facial expression.
- ୩୬. ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନ; ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୩୬. Attentive observation.
- ୩୭. ବିଚାର —୩୭. Consideration.
- ୩୮. ବାଦ୍ୱାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୩୮. A learned person.
- ୩୯. ଜନ୍ଥୁ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୩୯. Animal.
- ୪. ଯୋନି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୪୦. Female organ.
୪୧: (ଜ୍ୟୋତିଷ) ଜନ୍ମକାଳୀନ ନକ୍ଷତ୍ର (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୪୧. (astrology) A person's natal star.
୪୨: କଳ୍ପନା (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) — ୪୨. Imagination; fancy.
୪୩: ମନରେ ଗୁପ୍ତ ରହିଥିବା ଇଚ୍ଛା (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୪୩. Secret wish.
୪୪: ଭରସା; ବିଶ୍ୱାସ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୪୪. Faith; trust.
୪୫: ଭାଉ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୪୫. Market rate.
୪୬: (ଫଳିତ ଜ୍ୟୋତିଷ) ଗ୍ରହମାନଙ୍କର ଶୟନ, ଉପବେଶନ, ପ୍ରକାଶନ, ଗମନ ଆଦି୧୨:ଟି ଚେଷ୍ଟା, ଯାହାକି ମନୁଷ୍ୟର ଜାତକ ଗଣନା ସମୟରେ ବିଚାର କରାଯାଏ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) — ୪୬. (astrology) The particular posture of a planet in connection with one's horoscope.
୪୭: ନାୟକ ଆଦିଙ୍କୁ ଦେଖି କିମ୍ୱା ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରେ ନାୟିକା ମନରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ୨୮:ଟି ସ୍ୱଭାବଜ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରୁ ୩ଟି ଅଙ୍ଗଜ ଅଳଙ୍କାର ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୪୭. The first of the mental conditions which are indicated by bodily expressions in the heroines of romance in respect of lovers.
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ସାହିତ୍ୟକାରମାନେ ଏହି ଭାବକୁ ୧, ସ୍ଥାୟୀଭାବ, ୨. ବ୍ୟଭିଚାରୀ ଭାବ; ଓ ୩ ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଭାବରେ ବିଭକ୍ତ କରି ଅଛନ୍ତି ରତି, ହାସ, ଶୋକ, କ୍ରୋଧ, ଉତ୍ସାହ, ଭୟ, ଜୁଗୁପ୍ସା ଓ ବସ୍ମୟ—ସ୍ଥାୟୀଭାବ; ନିର୍ବେଦ, ଗ୍ଳାନି, ଶଙ୍କା, ଅସୂୟା, ମଦ, ଭ୍ରମ, ଆଳସ୍ୟ, ଦୈନ୍ୟ, ଚିନ୍ତା, ମୋହ, ଧୃତି, ବ୍ରୀଡ଼ା, ଚପଳତା ହର୍ଷ, ଆବେଗ, ଜଡ଼ତା, ଗର୍ବ, ବିଷାଦ, ଉତ୍ସୁକତା, ନିଦ୍ରା, ଅପସ୍ମାର, ସ୍ୱପ୍ନ, ବିବୋଧ, ଅମର୍ଷ, ଉଗ୍ରତା, ବ୍ୟାଧି ଉନ୍ନାଦ, ମରଣ, ଭାସ ଓ ବିତର୍କ—ବ୍ୟଭିଚରୀ ଭାବ; ସ୍ୱେଦ ସ୍ତମ୍ଭ, ରୋମାଞ୍ଚ, ସ୍ୱରଭଙ୍ଗ, ବେପଥ, ବୈବର୍ଣ୍ଣ, ଅଶ୍ରୁ ଓ ପ୍ରଳୟ ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଭାବର ଅନ୍ତର୍ଗତ]
୪୮: ସଙ୍ଗୀତର ଅଭିପ୍ରାୟକୁ ଶ୍ରୋତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୀଭୂତ କରାଇବା ପାଇଁ ସଙ୍ଗୀତ ଗାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱର, ନେତ୍ର, ମୁଖ ବା ଅଙ୍ଗାଦିର ବିଭିନ୍ନ ଚାଳନ; ପାରିଯା (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) — ୪୮. Gesiculations; modulutions of voice and movements of limbs made by singers to make the audience realise the purport of song.
୪୯: ହାବ; ପ୍ରେମିକ ପ୍ରେମିକାଙ୍କ ମନୋ— ଭାବଜ୍ଞାପକ ଭଙ୍ଗୀ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୪୯. Lover's gesticulations or blandishments.
- ୫. [ସାଂଖ୍ୟ] ଜନ୍ମ, ସ୍ଥିତି, ବୃଦ୍ଧି ଓ କ୍ଷୀଣତାପ୍ରାପ୍ତ, ପରିଣାମଯୁକ୍ତ ଅବିନଶ୍ୱର ପଦାର୍ଥ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୫୦. (Sāṅkhya philosophy) A perishable thing having birth, existence growth, waning and end.
୫୧: ବୁଦ୍ଧିର ଯେଉଁ ଗୁଣଦ୍ୱାରା ଜ୍ଞାନ, ଅଜ୍ଞାନ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମର ଧାରଣା ଜନ୍ମେ [ହିନ୍ଦୀ - ଶ.] —୫୧. Power of discrimination.
୫୨: [ବୈଶେଷିକ ଦର୍ଶନ] ଦ୍ରବ୍ୟ, ଗୁଣ, କର୍ମ, ସାମାନ୍ୟ, ବିଶେଷ ଓ ସମବାୟ ଏହି ୬ଟି ବିଦ୍ୟମାନ ବସ୍ତୁ —୫୨. [B&aline;i̱ṡeshika philosophy] Thing, attribute, act, commonness and peculiarity.
ସଂସ୍କୃତ - ଅ. (ନାଟ୍ୟୋକ୍ତି)[ସମ୍ପାଦନା]
ସୁତ୍ରଧାରକୁ ନଟୀର ସମ୍ୱୋଧନ — A term of address of respect in drama.
ଦେଶଜ - ବିଶେଷ୍ୟ -[ସମ୍ପାଦନା]
ଭାବଗ୍ରାହୀ ନାମକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଡାକ ନାମ — Name for calling 'Bhābagrāhī.