ବସୁ
ବସୁ
ଉଚ୍ଚାରଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ସଂସ୍କୃତ - ବିଶେଷ୍ୟ - (ବସ୍ ଧାତୁ+କର୍ତ୍ତୃ. ଉ)
[ସମ୍ପାଦନା]- ୧. ଗଣଦେବତାବିଶେଷ (ଏମାନେ ସଂଖ୍ୟାରେ ଆଠ) —୧. A group of eight divine beings Dieties.
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ମହାଭାରତ ମତରେ ଏମାନଙ୍କ ନାମ—ଧର ବା ଭବ, ଧ୍ରୁବ, ସୋମ, ବିଷ୍ଣୁ, ଅନିଳ, ପ୍ରତ୍ୟୂଷ ଓ ପ୍ରଭବ ବା ପ୍ରଭାସ ଭାଗବତ ମତରେ ଦ୍ରୋଣ, ପ୍ରାଣ. ଧ୍ରୁବ, ଅର୍କ, ଅଗ୍ନି, ଦୋଷ, ବସ୍ତୁ ଓ ବିଭାବସ୍ତୁ; ଏମାନେ ବସୁଦବତା ଓ ଏମାନେ ଦକ୍ଷ ପ୍ରଜାପତିଙ୍କ କନ୍ୟା 'ବସୁ'ଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଧର୍ମଙ୍କ ଔରସରେ ଜନ୍ମିଥିଲେ ଥରେ ବସୁମାନେ ବଶିଷ୍ଠଙ୍କ ନନ୍ଦିନୀ ଗାଈକୁ ଚୋରାଇ ନେବାରୁ ବଶିଷ୍ଠ ଶାପ ଦେଲେ ଓ ତହିଁ ଫଳରେ ସେମାନେ ଶାନ୍ତନୁଙ୍କ ପତ୍ନୀ 'ଗଙ୍ଗା'ଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଓ ଜନ୍ମ ହେବା କ୍ଷଣି ମାତା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମ ୬ ଜଣଙ୍କୁ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଗର୍ଭକୁ ଫିଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ, କେବଳ ସପ୍ତମ ଶିଶୁ ଭୀଷ୍ମ ଶାନ୍ତିନୁଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ବଞ୍ଚି ଗଲେ
ବେଦରେ ବସୁ ଶବ୍ଦର ପ୍ରୟୋଗ ଅଗ୍ନି, ମରୁତ୍, ଇନ୍ଦ୍ର, ଉଷା, ଅଶ୍ୱୀ, ରୁଦ୍ର, ବାୟୁ, ଓ ଆଦିତ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରତି ହୋଇଅଛି ବୃହଦା— ରଣ୍ୟକରେ ପୃଥିବୀ, ବାୟୁ, ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ, ଆଦିତ୍ୟ, ଦ୍ୟୌ, ଅଗ୍ନି, ତନ୍ଦ୍ରମା ଓ ନକ୍ଷତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରତି ପ୍ରୋୟଗ କରା ଯାଇଅଛି—ହିନ୍ଦୀ - ଶ]
- ୨. (ବସୁଦେବଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାରୁ) 'ଆଠ' ସଂଖ୍ୟା —୯. The number '୮'.
- ୩. ଏକ କଡ଼ା କଉଡ଼ିମୂଲ୍ୟରେ ଆଠ ଭାଗରୁ ଏକ ଭାଗ —୩. One eight of the value of a cowri or shell-money.
- ୪. [[ ବସୁଧାରା(୧) (ଦେଖ) - ୪. Basudhārā ୧ (See).
- ୫. ଧନ — ୫. Riches; wealth.
- ୬. ଧନପତି କୁବେର —୬. The God of riches.
- ୭. ଅଗ୍ନି —୭. Fire.
- ୮. ସୂର୍ଯ୍ୟ —୮. The sun.
- ୯. ଧନିଷ୍ଠା ନକ୍ଷତ୍ର —୯. The ୨୩rd asterism.
- ୧. କିରଣ; ରଣ୍ମୀ —୧୦. A ray of light.
- ୧୧. ବଳ୍ଗା; ଘୋଡ଼ାର ବାଗ ବା ଲଗାମ —୧୧. Rein of a horse.
- ୧୨. ରାଜା —୧୨. King.
- ୧୩. ଚେଦିରାଜ — ୧୩. Name of an ancient king of India.
- ୧୪. ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ୧୪. Gold.
- ୧୫. ଲବଣ —୧୫. Salt.
- ୧୬. ଜଳ —୧୬. Water.
- ୧୭. କାଳ—ବସୁ ବା କଳବାଇଁଶି ମାଛ —୧୭. A kind of fresh water fish.
- ୧୮. ରତ୍ନ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୧୮. Gem.
- ୧୯. ଅଗସ୍ତି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୧୯. Sesbania Grandiflora (tree).
- ୨. ଯୋକ୍ର; ଯୋତ ଦଉଡ଼ି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୦. The rope with which the beasts are tied to the yoke; the tie of a yoke (Apte).
- ୨୧. ସୁନାମୁଗ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୧. The yellowish variety of Phaseolus Munga.
- ୨୨. ବୃକ୍ଷ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୨. Tree.
- ୨୩. ଶିବ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୩. Ṡiba.
- ୨୪. ସରୋବର (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୪. Tank.
- ୨୫. ବିଷ୍ଣୁ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୫. Bishṇu.
- ୨୬. ବରୁଳ (ବୃକ୍ଷ) (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୨୬. Bakuḻa (tree).
- ୨୭. ସାଧୁ— ପୁରୁଷ; ସଜ୍ଜନ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୭. A saintly person.
- ୨୮. ବୃଦ୍ଧି ନାମକ ଔଷଧ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ). ୨୮. Lustre; light.
- ୨୯. ବୃଦ୍ଧି ନାମକ ଔଷଧ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୨୯. A rare- herb.
- ୩. ଦକ୍ଷପ୍ରଜାପତିଙ୍କ କନ୍ୟା ଓ ଧର୍ମଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ (ଭାଗବତ) (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୨୦. Name of the wife of Dharma and daughter of Daksha.
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ଭାଗବତ ମତରେ ଏ ଦ୍ରୋଣାଦି ଅଷ୍ଟବସୁଙ୍କ ମାତା— ହିନ୍ଦୀ - ଶ]
ସଂସ୍କୃତ - ବିଶେଷଣ - (ପୁଂ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ)
[ସମ୍ପାଦନା]- ୧. (+କର୍ତ୍ତୃ. ଉ) ଯେ ସବୁଥିରେ ବାସ କରନ୍ତି (ହିନ୍ଦୀ - ଶ) —୧. Living or existing. in all things.
- ୨. (+ଅଧିକରଣ. ଉ) ଯହିଁରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ବାସ (ହିନ୍ଦୀ - ଶ.) —୨. Holding all things.
- ୩. ମଧୁର —୩. Sweet (Apte).
- ୪. ଶୁଖିଲା —୪. Dry (Apte)
ଦେଶଜ - ବିଶେଷ୍ୟ -
[ସମ୍ପାଦନା]- ୧. ବଙ୍ଗୀୟ କାୟସ୍ଥଙ୍କର ଉପାଧିବିଶେଷ — ୧. A family title of the Kāyasthas of Bengal.
- ୨. ପୁରୀଜିଲ୍ଲା ଶାସନୀ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କର ବିଶିଷ୍ଟତା ପରିଚାୟକ ସଂଜ୍ଞାବିଶେଷ —୨. A distinctive surname of certain high class Brāhmaṇas of Purī district.
(ଯଥା—ବେସରପୁରିଆ ବସ୍ତୁ)
ଅନୁବାଦ
[ସମ୍ପାଦନା]ସଂସ୍କୃତ - ବିଶେଷଣ -
[ସମ୍ପାଦନା]- ୧. ଶୁଷ୍କ —୧. Dry.
- ୨. ମଧୁର —୨. Sweet.
ଦେଶଜ - କ୍ରିୟାପଦ -
[ସମ୍ପାଦନା](ବସିବା କ୍ରିୟାର ଅନାଦରାର୍ଥକ ୩ୟ ପୁରୁଷ ଏକବଚନ [ସେ] କର୍ତ୍ତା ସହିତ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ରୂପ) (ସେ) ଉପବେଶନ କରୁ —Let him sit.