ତୀର୍ଥ
ତୀର୍ଥ
ଓଡ଼ିଆ[ସମ୍ପାଦନା]
ଉଚ୍ଚାରଣ[ସମ୍ପାଦନା]
ଧ୍ୱନି (ମାନକ ଓଡ଼ିଆ) (file)
ସଂସ୍କୃତ - ବିଶେଷ୍ୟ - (ତୃ ଧାତୁ=ପାର ଗମନ କରିବା+କର୍ମ. ଥ)[ସମ୍ପାଦନା]
- ୧. ପାପମୋଚନ କ୍ଷେତ୍ର; ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥାନ; ପାପରୁ ଉଦ୍ଧାର ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ଲୋକେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଆନ୍ତି — ୧. Holy place; a place of pilgrimage.
(ଦୃ—ତଳେ ଟୀକା ୧ ଦେଖ)
- ୨. ପୂଣ୍ୟଜଳ; ଋଷିସେବିତ; ପୂଣ୍ୟତୋୟା ନଦୀ— ଚଡ଼ାଗାଦି —୨. Scared bathing place;holy streamor reservoir.
- ୩. ନଦୀତରଣାସ୍ଥାନ ବା ସ୍ନାନଘାଟ —୩. A lace for landing or bathing;bathing ghat;ferry- ghat.
- ୪. ଉତ୍ତମ ଓ ପୂଣ୍ୟ କର୍ମ; ଶ୍ରେଷ୍ଠ କର୍ମ;ଷେଉଁ କର୍ମମାମନ କଲେ ମିନୁଷ୍ୟ ଦୁଃଖସାଗରରୁ ଉର୍ତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୁଏ(ଯଥା— ବିଦ୍ୟାଭ୍ୟାସ, ସୁବିଚାର, ଈଶ୍ୱରୋପାସନା, ଧର୍ମାନୁଷ୍ଠାନ, ସତ୍ୟାଶ୍ରୟ, ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି) — ୪. Meritorious or pious acts.
- ୫. (+ କରଣ. ଥ) ରାଜମନ୍ତ୍ରୀ; ଉପଦେଶକ — ୫. A counsellor; king's adviser; minister.
- ୬. ଆଗମ ଶାସ୍ତ୍ର —୬. Holy books; the ṡāstras; the scriptures of the Hindus.
- ୭. (ଅଧିକକରଣ.ଥ) ଉପାୟ —୭. Means.
- ୮. କ୍ଷେତ୍ର —୮. A field.
- ୯. ପାତ୍ର —୯. A vessel.
- ୧. ଗୁରୁ; ଶିକ୍ଷକ; ଉପାଧ୍ୟାୟ (ତଳେ ଟୀକା ୩ଦେଖ) — ୧୦. A preceptor.
- ୧୧. ବିପ୍ର;ବ୍ରାହ୍ମଣ —୧୧. A Brāhmaṇa.
- ୧୨. ସ୍ତ୍ରୀ ରଜଃ —୧୨. The menstural flux.
- ୧୩. ଯୋନି —୧୩. The vulva; vagina.
- ୧୪. ଯଜ୍ଞ —୧୪. Vedic sacrifice; oblation to fire.
- ୧୫. ଉପ୍ତତସ୍ଥାନ —୧୫. Source; origin.
- ୧୬. ଦର୍ଶନ ଶାସ୍ତ୍ର —୧୬. Bedānta Philosophy.
- ୧୭. ଅଗ୍ନି —୧୭. Fire.
- ୧୮. ନିଦାନ —୧୭. Prime or remote cause.
- ୧୯. ନିଦାନ ଶାସ୍ତ୍ର ୧୯. The science of the symtoms of diseases.
- ୨. ବ୍ରାହ୍ମଣର ଦକ୍ଷିଣ କର୍ଣ୍ଣ (ପ୍ରକୃତିବାଦ) — ୨୦. The right ear of a Bāhmaṇa.
- ୨୧. ଡ଼ାହାଣ ହାତର କରତଳର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶ (ଯଥା— ପିତୃତୀର୍ଥ, ବ୍ରହ୍ମତୀର୍ଥ, ପ୍ରାଜାପତ୍ୟତୀର୍ଥ, ଦୈବତୀର୍ଥ) ୨୧. Particular parts of the right palm.
(ଦ୍ର—ତଳେ ଟୀକା ୨ ଦେଖ)
- ୨୨. ଅବସର; ସୁଯୋଗ (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) — ୨୨. Opportunity.
- ୨୩. ଚରଣାମୃତ; ପାଦୋଦକ (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) — ୨୩. Water with which the feet of an idol or holy person is washed.
- ୨୪. ପୁଣ୍ୟକାଳ (ହିନ୍ଦୀ - ୟଶବ୍ଦସାଗର) ୨୪. Holy time.
- ୨୫. ଦଶନାମୀ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କ ଉପାଧିବିଶେଷ — ୨୫. A title assumed by Daṡanāmī Sannyāsīs.
(ଯଥା— ଦଶନାମୀ ସନ୍ୟାସୀ ତଳେ ନୋଟ ଦେଖ)
- ୨୬. ପାରି କଲା ବାଲା (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) — ୨୬. A person who ferries or takes another across a river.
- ୨୭. ଈଶ୍ୱର (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) —୨୭. God.
- ୨୮. ମାତା ଓ ପିତା (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) —୨୮. Parents.
- ୨୯. ଅବତାର (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) —୨୯. Incarnation.
- ୩. ଅତିଥି (ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର) — ୩୦. Honoured guest.
- ୩୧. (ରାଷ୍ଟ୍ର ନୀତି)ରାଷ୍ଟ୍ରର ୧୮:ଟି ସମ୍ପତ୍ତି — ୩୧. (Hindu Political Science) The ୧୮ items constituting the wealth of a kingdom.
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ — ଏ ୧୮:ଟି ତୀର୍ଥ ଯଥା—୧ମନ୍ତ୍ରୀ,୨ ପୁରୋହିତ, ୩ ଯୁବକ,୪ ରାଜା,୫ ଦ୍ୱାରପାଳ, ୬ ଅନ୍ତବେର୍ଶିକ ବା ଅନ୍ତଃପୁର ରକ୍ଷକ,୭ କାରାଗାରାଧ୍ୟକ୍ଷ,୮. ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଚୟକାରକ, ୯ କୃତ୍ୟାକୃତ୍ୟ ଅର୍ଥର ବିନିଯୋଜକ,୧. ପ୍ରଦେଷ୍ଟା ,୧୧: ନଗରାଧ୍ୟକ୍ଷ,୧୨: . କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ମାଣକାରକ,୧୩: . ଧର୍ମାଧ୍ୟକ୍ଷ ,୧୪: ସଭ୍ୟାଧ୍ୟକ୍ଷ, ୧୫: . ଦଣ୍ଡପାଳ,୧୬: . ଦୁର୍ଗପାଳ,୧୭: . ରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ତପାଳ ଓ ୧୮: . ଅଟବୀପାଳ ହିନ୍ଦୀ - ଶବ୍ଦସାଗର]
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ଟୀକା(୧) ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ର ମତରେ ତୀର୍ଥ ୩ ଶ୍ରେଶୀର, ଯଥା— ଜଙ୍ଗମ ତୀର୍ଥ=ବ୍ରାହ୍ମଣ,ସାଧୁ,ଗୁରୁଜନ ସ୍ଥାବର ତୀର୍ଥ— ଗଙ୍ଗା, ଗୋଦାବରୀ, କାଶୀ, ପ୍ରୟୋଗ, ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଆଦି ମାନସ ତୀର୍ଥ= ସତ୍ୟ, କ୍ଷମା, ଦୟା, ଇନ୍ଦ୍ରିୟସଂଯମ, ଦାବ, ଦମ, ସନ୍ତୋଷ, ସରଳତା, ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ, ପୂଣ୍ୟ କର୍ମ, ଜ୍ଞାନ, ମନଃଶୁଦ୍ଧି, ପ୍ରିୟବାଦିତା ଓ ଧୃବି
ଟୀକା (୨) ଦେବ ଓ ପିତୃ କାର୍ଯ୍ୟାଦିରେ ଡାହାଣ ହାତର ନିମ୍ନଲିଖିତ ଅଂଶମାନ ତାର୍ଥରୂପେ କଳ୍ପିତ ହୁଏ ଅଙ୍ଗୃଳିମାନଙ୍କର ଅଗ୍ରଭାଗ—ଦୈବତୀର୍ଥ; କନିଷ୍ଠା ଓ ଅନାମିକାର ଅଗ୍ରଭାଗ— ପ୍ରାଜାପତ୍ୟ ବା କାୟତୀର୍ଥ,ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠ ମବଳଭାଗ—ବ୍ରହ୍ମତୀର୍ଥ ଦୈବତୀର୍ଥଦ୍ୱାରା ଦେବକାର୍ଯ୍ୟ, ପ୍ରାଜାପତ୍ୟତୀର୍ଥଦ୍ୱାରା ତପଣାଦି ପିତୃକାର୍ଯ୍ୟ, ପିତୃତୀର୍ଥଦ୍ୱାରା ପିଣ୍ଡଦାନ ଓ ବ୍ରହ୍ମତୀର୍ଥଦ୍ୱାରା ଆଚମନ କରାଯାଏ
ଟୀକୀ(୩) ବିଦ୍ୟାର କୌଣସି ଶାଖାରେ ବ୍ୟତୃତ୍ତି ଲାଭ କରି ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେଇଥିବା ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟତୀର୍ଥ, ବ୍ୟାକରଣ— ତୀର୍ଥ,ବେଦାନ୍ତତୀର୍ଥ,ବାକ୍ୟତୀର୍ଥ ଆଦି ଉପାଧି ପ୍ରଦତ୍ତ ହେଇ— ଥାଏ ଏ ସ୍ଥଳରେ ତୀର୍ଥ ଅର୍ଥ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବା ଅଧ୍ୟାପକ]